ขณะที่รัฐบาล และหน่วยงานต่างๆ พยายามทำทุกอย่างเพื่อบรรเทาปัญหาวิกฤติโควิด เราก็ได้เห็นสิ่งที่เป็นมรดกแห่งภูมิปัญญาอย่างหนึ่งของท่านเสรี ศรีหะไตร อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดพัทลุงและบุรีรัมย์ ที่ได้สร้างสันติสุขจากฐานรากด้วยการส่งเสริมธรรมนูญสันติสุขหมู่บ้าน ๙ ดี จนเป็นฐานที่เข้มแข็งให้หมู่บ้านประสบความสำเร็จในหลายๆด้าน จนขยายไปกว่า ๒๐ จังหวัด และหลายหมู่บ้านยืนหยัดต่อสู้กับวิกฤติไวรัสได้อย่างเท่าทัน

          ธรรมนูญสันติสุขหมู่บ้าน คือ อะไร ทำไมจึงสำคัญและสร้างให้ชุมชนแข็งแกร่ง ปกป้องและป้องกันสิ่งเลวร้ายได้สารพัดเพียงนั้น

          ธรรมนูญสันติสุข ๙ ดี ที่ว่านี้ก็คือ หลักของการปฏิบัติร่วมกันที่ชุมชนนั้นๆ ยอมรับถือปฏิบัติตาม ซึ่งมีทั้งข้อห้าม และข้อให้ปฏิบัติ ครอบคลุม ๙ เรื่อง ที่เป็นฐานชีวิตและการอยู่ร่วมกันของคนในหมู่บ้าน ประกอบด้วย ข้อตกลงเรื่องการปฏิบัติตัวให้เป็นคนดีของบ้านเมือง มีปัญญา รายได้สมดุล สุขภาพดี สิ่งแวดล้อมสมบูรณ์ สังคมอบอุ่น หลุดพ้นอาชญากรรม มีกองทุนพึ่งพาตนเอง และมีกลไกสภาผู้นำหมู่บ้านที่เข้มแข็ง ทั้ง ๙ เรื่องนี้ ชุมชนต้องพิจารณาตรวจสอบตนเอง ว่าได้ทำครบทุกมิติหรือไม่ เปรียบเสมือนอวัยวะทุกส่วนของช้างทั้งตัว หากไม่ครบก็เหมือนขาดอวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งไปนั่นเอง โดยหัวใจที่สำคัญที่สุด คือ การเป็นคนดีของบ้านเมือง ซึ่งถือเป็นกระดุมเม็ดแรก

          ชุมชนที่ปฏิบัติตามหลักธรรมนูญสันติสุขหมู่บ้าน ได้กลายเป็นชุมชนที่เข้มแข็งและจัดระบบตัวเองได้ในหำสภาวะทุกอย่าง ในขณะที่บ้านเมืองสงบสุข ก็คิดต่อยอดสิ่งดีงามที่มี เช่น การสร้างตลาดพื้นบ้าน อาหารปลอดภัย การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน เป็นต้น และในขณะที่เดือดร้อน ก็ลุกขึ้นมาจัดการร่วมกันอย่างเป็นเอกภาพ โดยมีอาสาสมัครที่เป็นชุด ชคบ. และอสม. เข้ามาปฏิบัติหน้าที่อย่างแข็งขันบันเทิง เราจึงเห็นกิจกรรมจิตอาสาหลากหลายจากชุมชนเหล่านี้ ทั้งการเย็บหน้ากากแจกกัน ตรวจตราเวรยาม ตรวจสุขภาพคนในชุมชน ร่วมคัดกรองคนในและนอกชุมชน แบ่งปันอาหาร ข้าวน้ำ ให้กันและกัน นำทุนที่หมู่บ้านมี มาจัดการกับปัญหาที่เกิดกับชุมชนอย่างทันท่วงที ทำให้ชุมชนเหล่านี้ ไม่พบปัญหาหรือมีปัญหาก็สามารถจัดการได้โดยเร็ว จากสถานการณ์ไวรัสในขณะนี้

          หลังวิกฤติไวรัส ถ้ารัฐบาลมองเห็นโอกาสแบบนี้ หยิบขึ้นมาพิจารณาดำเนินการ จะสร้างโอกาสที่จะเตรียมประเทศรองรับภัยพิบัติต่างๆไปอีกนาน และเราคงได้ชื่นชมรัฐบาลที่มองไกล ถึงการสร้างความเข้มแข็งของประเทศจากฐานรากจริงๆ ... หาไม่แล้ว เราก็คงต้องกลับไปสร้างหลุมหลบภัยกันเอง ..

#COVIDคิดบวก

ยงจิรายุ อุปเสน