หลายคนถามผมมาว่า อะไร คือ หลุมหลบภัย ต้องขุดให้ลึกให้กว้างกี่เมตร เราจึงจะเอาตัวรอดได้ เข้าใจว่า หลายคนไม่รู้จริงๆ และหลายคนก็ไม่แน่ใจว่าเข้าใจตรงกันหรือไม่

          หลุมหลบภัย เป็นคำที่เปรียบเปรยความหมาย ที่เป็นจุดซ่อนตัว หรือเก็บตัว ในสถานการณ์ที่วิกฤติทั้งจากกรณีสงคราม สงครามการเมือง วิกฤติเศรษฐกิจ การเมือง และการแพร่ระบาดของเชื้อโรค อย่างเช่นที่เกิดขึ้นในตอนนี้

          หลุมหลบภัย ในที่นี่ก็คือ การเตรียมความพร้อมของครอบครัวแต่ละครอบครัว บนฐานของความมั่นคงของชีวิต ประกอบด้วย ความมั่นคงทางอาหาร ความมั่นคงของที่อยุู๋อาศัยและที่ดินทำกิน ความมั่นคงของเสื้อผ้าของใช้ และยาสมุนไพรที่จะใช้รักษาโรคตนเอง ให้มีพร้อมใช้ สิ่งเหล่านี้ เป็นความมั่นคงที่เป็นพื้นฐานที่แท้จริงของชีวิต สิ่งอื่นๆ ล้วนเป็นภาพมายาคติ ที่แต่งเติมให้มีตามความจำเป็นเท่านั้น ซึ่งหลายอย่างที่นอกจากนี้ หากไม่มี ก็ยังสามารถดำรงชีวิตอยู่รอดได้

          แท้ที่จริงแล้ว หลุมหลบภัย ในความหมายนี้ เป็นสิ่งที่มนุษย์ตั้งแต่ดำรงอยุ่มาบนโลกใบนี้ ได้คิดและออกแบบไว้นานแล้ว จนเป็นระบบการพึ่งพากับธรรมชาติที่มีมายาวนานกว่าระบบทุนนิยมจะเข้ามาด้วยซ้ำ และหลุมหลบภัยนี้เอง ที่ในหลวงรัชกาลที่ ๙ พระองค์ท่านฝากไว้เป็นมรดกให้พวกเรา มาจนทุกวันนี้ ซึ่งท่านใช้เป็นหลักในการสอนแนะคนไทยให้พึ่งพาตนเอง พึ่งพากันเอง และต่อยอดขยายผลไปสู่มูลค่าทางเศรษฐกิจ ถ้ามีมากกว่าความจำเป็น

          แต่ด้วยสังคมสมัยใหม่ ในระบบทุนนิยมที่ถาโถมมาอย่างรุนแรง มนุษย์โลกในวันนี้ ได้ลืมพื้นฐานหลุมหลบภัยตัวเองไปแทบทั้งสิ้น ต่างดิ้นรน ขวนขวาย ซ้ำยังทำลายล้างหลุมหลบภัยตนเอง ที่ควรจะรักษาไว้ก็มี จนไม่เหลือที่จะพึ่งพาอาศัยได้

          เมื่อทุกคนหวังหลุมใหญ่จากภายนอก กันไปหมด พอเจอกับปัญหาวิกฤติต่างๆ สังคมก็จะสับสนวุ่นวายกันไปหมด หลายประเทศเกิดมิคสัญญี แย่งชิง เข่นฆ่าทำลายเพื่อนร่วมชาติ เพื่อให้ตัวเองอยู่รอด แต่สำหรับคนที่มีหลุมหลบภัยตนเองไว้แล้วนั้น ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น คนเหล่านี้ กลับเฉยๆ ไม่เดือดร้อน หรือเดือดร้อนน้อยกว่าคนอื่นๆ แถมหลายคนยังออกมาช่วยเหลือแบ่งปันให้คนส่วนใหญ่ได้ด้วย

          เราจึงควรกลับมาทบทวนตัวเราเอง ทบทวนนโยบายการพัฒนาประเทศที่จะต้องเอาจริงเอาจัง กับการส่งเสริมให้ประชาชนในประเทศสร้างหลุมหลบภัยตัวเอง ด้วยการพึ่งพาตนเองให้ได้มากที่สุด พึ่งพากันเองให้ได้มากที่สุด โดยรัฐบาลเป็นผู้สนับสนุน ช่วยเหลือ

          เชื่อได้เลยว่า วิกฤติคราวนี้ เราได้เห็นโอกาสที่จะน้อมนำคำสอนของในหลวงที่เรารัก และบรรดาปราชญ์ต่างๆ ที่เตือนสติเรามาตลอด มาลงมือขุดหลุมหลบภัยทุกครัวเรือนและทุกชุมชน นี่คือ หนึ่งในความห่วงใยของพวกเราชาวศูนย์คุณธรรม ครับ

#COVIDคิดบวก

ยงจิรายุ อุปเสน